Tản văn: Mùa sứa tươi

Buổi sáng đi chợ sớm, bất chợt tôi nhìn thấy một thau sứa nhỏ nằm lẻ loi bên cạnh những thúng cá tươi. Cô bán hàng nói, mẻ sứa này mới đưa vào bờ sáng nay đó. Những con sứa tươi rói, mập mạp còn đẫm nước, cát biển với mùi tanh nồng đặc trưng đầy gợi nhớ.

Cách đây hơn 50 năm, khi tôi còn là một cô bé, mùa hè nào má tôi cũng mua về từng thùng to đầy những con sứa tươi rói như thế. Không phải chỉ má tôi mới mua nhiều như vậy, mà những gia đình ở xung quanh, nhà nào cũng mua thật nhiều sứa và vội vã tận hưởng món quà ngon, tươi mát của biển trời trong những ngày hè. Cô bạn tôi kể, trên những chuyến xe ngựa rong ruổi từ cảng Bến Đầm về Chợ Mới hồi ấy lúc lỉu những thùng sứa tươi...

Tôi nhớ, những món ăn làm từ sứa hồi ấy thật đơn giản và tinh khiết, như món gỏi chẳng hạn, chỉ có sứa, xoài bằm nhỏ trộn với rau tía tô và đậu phộng, yếu tố quyết định là nước mắm phải thật ngon với vị mặn vừa phải, chua ngọt và cay. Và chỉ vậy thôi, nhưng vị sứa tươi giòn giòn, sần sật, mát rượi quyện với vị thơm của rau, đậu phộng thơm bùi tan trên đầu lưỡi, thật đậm đà. Ngon đến mức chị em tôi ăn đến no và không bao giờ biết ngán...

Thỉnh thoảng lắm má tôi mới làm bún sứa. Trước khi chế biến, để loại bỏ cát, mùi tanh và giúp sứa săn chắc lại, má tôi nấu nước vừa ấm, bỏ vào một nắm lá ổi vò nát rồi thả sứa vào ngâm. Má nhắc, nước phải âm ấm thôi, vì nếu nóng quá sứa sẽ tan hết. Nước dùng được nấu bằng cá ngừ hay cá thu tươi ngon nhất, điểm thêm vài lát cà chua đỏ mọng, vài lát thơm vàng tươi. Những miếng sứa trắng nõn mang hương vị nồng nàn của biển được bày trên mặt tô bún thật thích mắt và hấp dẫn. 

Giờ đây, nhờ có công nghệ bảo quản nên người ta có thể ăn sứa quanh năm. Sứa có mặt trong thực đơn của các nhà hàng với nhiều món chế biến cầu kỳ. Trong siêu thị cũng bán nhiều loại sứa khô, sứa muối phèn, sứa tẩm gia vị chua ngọt. Ngoài phố thì luôn sẵn món bún sứa... nhưng sứa trong các món ăn này chỉ còn lại vị giòn, sần sật, còn hương vị tanh nồng đặc trưng của sứa thì dường như không còn nữa. Thế nên, nhiều năm qua, mỗi khi mùa hạ đến, trong những buổi chợ sớm tôi vẫn vội vã đi tìm những thau sứa nhỏ, sứa mới đánh bắt..., tươi rói, nồng nàn. Vội vã vì sợ mùa sứa vừa đến lại qua nhanh...

Thu Hương