Chùa Monivongsa Bopharam tọa lạc tại phường 1 trong trung tâm thành phố Cà Mau - Một ngôi chùa Khmer Nam Bộ với lối kiến trúc đặc trưng của Phật giáo Nam Tông và là ngôi chùa lớn nhất, đẹp nhất tại thành phố Cà Mau.
Chùa Monivonsa Bopharam, định danh theo tiếng Pali – Phạn ngữ, và lấy ý nghĩa từ kinh điển Phật giáo, dịch ra tiếng Việt có thể hiểu Liên Hoa Tự – Chùa Liên Hoa.
Chùa Monivongsa Bopharam được xây dựng vào năm 1964 do ngài Đại đức Thạch Kên đứng ra kêu gọi Tăng tín đồ phật tử đóng góp. Chùa Monivongsa Bopharam có diện tích khoảng 230 m2, gồm chính điện, sala, nhà ở của các sư sãi, tháp để cốt, am thờ, ao sen…
Màu đỏ và vàng tươi là hai tông màu chủ đạo trong toàn bộ kiến trúc chùa. Hai màu tượng trưng cho sự may mắn, phước lành. Với mái vòm vút cao, mỗi góc cột đều có hình tượng tiên nữ đứng đội mái vòm. Những hình tượng đắp nổi xuất hiện luân phiên và xuyên suốt trong từng mảng kiến trúc.
Cổng chính của chùa quay về hướng đông. Bên trên là hình 3 ngọn tháp tượng trưng cho Tam giới hay Tam bảo, được trang trí bằng nhiều loại hoa văn tinh xảo. Cách cổng 100 mét là khuôn viên chùa với những hàng cây bao quanh. Một ngôi chùa Khmer thường có một cổng chính và nhiều cổng phụ thể hiện tư tưởng rộng cửa đón chào bước chân người hành hương, du khách. Đây cũng chính là nét đặc trưng chung của các ngôi chùa Khmer Nam Bộ.
.jpg)
Cổng chính của chùa
Khi bước vào chùa, ấn tượng nhất là bức tượng Phật “khổng lồ” nằm ngang sân chùa thể hiện phần nào sự uy nghi và bề thế của chùa. Tư thế nằm của Đức Phật được thiết kế độc đáo, tay phải kê đầu nhẹ nhàng, khuôn mặt thanh thoát, toát lên sự ung dung tự tại.
.jpg)
Bức tượng Phật “khổng lồ” nằm
Khuôn viên chùa rộng lớn, có nhiều cây xanh, có ao sen… rất đỗi nên thơ và tĩnh lặng. Đặc biệt gây ấn tượng cho khách là cảnh hàng trăm con chim bồ câu lượn lờ, đậu trên những mái cong làm cho không gian của chùa thêm gần gũi hơn. Vào đây, bạn như được trút hết mọi thứ buồn phiền của cuộc sống lòng cảm thấy an nhiên lạ thường.
.jpg)
Khuôn viên chùa rộng lớn và có rất nhiều chim bồ câu
Chánh điện cao 32 m, nằm ở vị trí trung tâm của khuôn viên, mặt tiền quay về hướng Đông, có bậc tam cấp từ mặt đất dẫn lên nền chánh điện cao 1,5 m. Bên ngoài chánh điện có hành lang bao quanh.
.jpg)
Chánh điện
Bên trong là hai hàng cột cao to nâng đỡ mái chùa nhiều tầng chồng lên nhau, tạo ra khoảng không gian cao vút, rồi hình thành một đỉnh nhọn tượng trưng cho ngọn núi Tudi của nhà Phật. Quan sát trên những hàng cột là phù điêu các tiên nữ và những quái vật. Theo triết lý của người Khmer, đó là những thử thách đối với Phật tử trên bước đường tu thành chánh quả.
Các bích họa trang trí tinh xảo
Trên mái vòm và cầu thang chùa đều chạm trổ họa tiết có hình rắn vì họ quan niệm rằng tấm lòng từ bi hỷ xả của Đức Phật đã thuần hóa được loài vật nguy hiểm này.
Kiến trúc đặc sắc đậm nét văn hóa Khmer
Vào trong chánh điện, một điểm vô cùng đặc biệt là những bức bích họa được vẽ kín các mặt tường với nội dung chủ yếu là kể lại cuộc đời của Đức Phật Thích Ca từ lúc sinh ra cho đến khi tu thành đạo hạnh hay những câu chuyện để răn đe con người đừng phạm vào những điều ác và làm trái với luân lý đạo đức ở đời.
Giữa chánh điện đặt một bàn thờ với một tượng Phật Thích Ca to lớn ngồi ở trung tâm, hai bên có trang trí thêm tượng rắn Naga bảo vệ Đức Phật tọa thiền. Bên dưới bàn thờ là các tượng Phật trong nhiều tư thế khác nhau thể hiện cho các hóa thân tiền kiếp của Đức Phật. Bàn thờ Phật được trang trí với nhiều hoa văn, điêu khắc tỉ mỉ.
Tượng Phật bên trong chánh điện
Sala (Phước Xá) là nhà hội của sư sãi và các tín đồ Phật giáo Khmer. Trong gian Sala có bàn thờ Phật và ghế ngồi, là nơi các tín đồ bàn bạc, chuẩn bị trước khi lên chính điện hành lễ. Trên vách và trần Sala cũng được trang trí các họa tiết, các bích họa công phu tinh xảo.
Chùa có khu vực hỏa thiêu với một nhà thiêu kiến trúc đơn giản, nằm xa trung tâm chùa. Tháp để cốt được xây cất trong khuôn viên chùa, quanh chính điện là nơi rất thiêng liêng thờ hài cốt tập thể.
Tháp để cốt
Một công trình ấn tượng khác trong chùa là cụm tượng nói về cuộc đời Đức Phật từ lúc sinh ra cho đến khi trưởng thành, giác ngộ cuộc đời người có sinh, lão, bệnh, tử. Cụm tượng với hình ảnh người, cỗ xe ngựa “khổng lồ” được thực hiện rất độc đáo, có ý nghĩa nằm chiếm một vị trí nổi bật ngay cạnh bên chánh điện chùa.
Cụm tượng nói về cuộc đời Đức Phật
Khi vào lễ Phật, du khách phải bỏ các vật dụng cá nhân như giỏ xách, mũ, dép, giày bên ngoài, đi chân không vào chính điện chiêm bái để tỏ lòng tôn kính Đức Phật. Sau khi lễ Phật, du khách có thể tản bộ trong khuôn viên chùa có nhiều cây xanh, ao sen… ngắm nhìn khung cảnh thanh tĩnh hay chơi đùa với đàn chim bồ câu hàng trăm hiền lành và thoải mái cho chúng ăn.
Hàng năm vào các ngày lễ tắm Phật vào ngày 30/8 và 1/9 Âm lịch hay những dịp lễ hội của người Khmer như Chôl Chnăm Thmây, Sene Đolta, Ok Om Bok… người dân địa phương đến chùa cúng viếng, tổ chức vui chơi, thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham dự.
Những dịp lễ hội như thế thường kéo dài nhiều ngày và diễn ra suốt đêm với các sinh hoạt sôi động như đá cầu, ném tạ, nhảy lưới, giấu khăn, bịt mắt bắt dê, đánh đáo, kéo co, thả đèn trời…
Du khách đến chùa vào các dịp lễ hội không chỉ được thưởng thức và tham dự các sinh hoạt văn hóa – văn nghệ truyền thống của người Khmer bản địa mà còn được trải nghiệm các món ăn mà người dân mang đến cúng chùa, trong không khí tưng bừng thâu đêm suốt sáng.
Ngoài nhiệm vụ chính là thực hiện các hoạt động tôn giáo, chùa còn là trung tâm văn hóa giáo dục dành cho người Khmer sống quanh vùng. Trong chùa có trường dạy chữ Khmer, dạy Kinh…, là nơi lưu giữ các tập truyện kể dân gian xưa và nay, các vốn văn hóa truyền thống của cư dân bản địa Khmer.
Với những nét văn hóa đặc trưng, có thể nói chùa Monivongsa Bopharam là nơi bảo tồn các giá trị văn hóa đặc sắc của người Khmer ở Cà Mau, ngôi chùa như một nét duyên của thành phố cực Nam luôn chào đón du khách.
Nguồn: Mekong Delta Explorer